Takk og julehelsing frå Godbless og Neema

 

Fra: godbless mamkwe [mailto:revmamkwe@yahoo.com]
Sendt: 9. desember 2014 18:42
Til: bjornisogn@gmail.com
Emne: MERRY X- MASS & NEW YEAR WISHES AND THANKS

 

In a country  where poverty impact is 80% of the total population , raising and keeping children healthy , educated , giving them child rights and protection is a daily struggle.

Our friend Bjorn and your fellow helpers of BETHEL HOME AND SCHOOL COMMUNITY, now is almost one year since we thanked you for your last year greatly and lovely support we have  received from you.

 

7. klassingane fekk best eksamensresultat i heile Tanzania

Tidlegare i veka sende Godbless ein e-mail der han fortalte at 7.klassingane ved deira skule, Bethel School, hadde dei beste resultata i landet ved nasjonal eksamen no i haust. (Skuleåret startar i januar) Neema og Godbless får no gratulasjonar frå heile landet, fortel dei. Dei får og mange spørsmål frå foreldre om deira barn kan gå på skulen.

Biletet syner 7.klassingane som bur på barneheimen, i tillegg er det nokre elevar som går på skulen, men som bur heime.

Noreen sit i fremste rad, nummer to frå venstre. Ho var den einaste som fekk beste karakter i matematikk, A. Alle fekk A i engelsk. Ingen stryk i nokon av faga.

Søndag på barnehjemmet - juli 2012

...og endelig er dag 4 av vår familiereise klar for publisering:

Familiereise dag 4

Litt om dei ulike faga

Det var matematikk for 7.klasse eg følgde mest, særleg på kveldane heime. Læraren heitte Joseph og var ein tolmodig og dyktig pedagog. Alle timane eg følgde gjaldt drill i rekning på dette nivået – forkorte brøkar, finne x, øve seg på parentesar  osb. Oppgåvene hadde minimalt med tekst, dvs det var i hovudsak naken rekning og matematikk.

Det var i stor grad slik matematikk var lagt opp også då eg gjekk på skulen, t.o.m. på gymnaset. Dette tilsvarar også første del av matematikkeksamen i 10. klasse i norsk skule i dag. I 2. del har oppgåvene mykje tekst og matematikklærarar fortel at det er den språklege utfordringa som skapar mest problem for elevane. Dei får i gjennomsnitt lægre karakter i matematikk enn i dei andre skriftlege faga. 

Men med all denne drillinga blir nok desse afrikanske elevane flinkare enn dei fleste norske elevar til sjølve reknehandverket.

Dei heldt på med dette til kl 2200 kvar kveld. Då gjekk direkte til sengs og blei vekte kl 0500 etter sju timar med søvn.

 

Stor produksjon av mais

Som tidlegare nemnt er mais svært viktig i kosthaldet og hovudkjelda til energiinntaket. I tillegg et borna både bøner og ris og dessutan kjøt, grønsaker, frukt og neter. Slik får dei eit godt kosthald, samla sett.

Godbless har leigd jord i nærleiken av der dei bur og har i år dyrka 25 dekar med mais og maisen vart hausta i september i år. Dette gav ei avling på 9 000 kg, som dekker 2/3 av det samla behovet for mais i barneimen (meir enn 100 born + rundt 20 vaksne)  og på skulen (meir enn 400 born + rundt 25 vaksne). Alle borna i barneheimen går på skulen. Det gjeld òg for mange av dei vaksne i barneimen.

Dei eldste borna i barneheimen hjelper til med planting, fjerning av ugras, hausting og tresking og arbeidet med å få maisen opp i dei store 100 kg sekkane. Videoen syner korleis treskinga skjer. Vi ser at borna ber maiskolbane i sekker til treskeverket på traktoren og at maskina spyr ut dei ribba kolbane til den eine sida og maiskorna  ut på ein duk til den andre sida. Vi får òg glimt av ein haug med ferdigprodusert mais og maisplantar som kyrne skal ete.

Undervisning og læring

Ein nordmann kjenner att mykje av det som skjer i klasserommet i Bethel school, men det er òg mykje som overraskar. I dette innlegget skal eg gje eit bilete av inntrykk etter ca 10 besøk i klasserom, med forskjellige lærarar/fag/klassesteg.

Det første som skjer når ein vaksen person kjem på besøk er at alle elevane reiser seg og helsar velkomen og spør korleis det står til. Så må du svare at du har det fint og spørje korleis dei har det. Denne helsinga vert òg gjennomført når læraren kjem til timen. Og når timen er slutt reiser alle seg og takkar læraren for god undervisning.

Biletet syner lærarstaben i februar 2013. Tre av dei er assistentar i «barnehagen», dvs gruppa med 4-6 åringar som går i nursery school. To av dei er ikkje lærarar, m.a. Godbless ytst til høgre.  

Oppdraget til lærarane

Då eg besøkte Neema og Godbless I februar2014 fekk eg for første gong tid til å vere til stades I mange av klassane for å følgje undervisninga. Tidlegare har det berre vore meir stikk innom i tilfeldige klasserom. Denne gongen forsøkte eg å variere både klassesteg, fag og kva for lærar som underviste. Det vart i overkant av 10 besøk. I tillegg følgde eg med på undervisninga som føregjekk på kveldane heime, særleg 7.klasse sidan dei var avgangsklasse og jobba særleg hardt.

Mykje kjenner vi att frå norsk skule, men det er sjølvsagt òg døme på ordningar og opplegg som overraskar ein nordmann. Eit slikt døme er at alle lærarar har kvar sin bok der dei før di går til timen må gjere greie for opplegget, basert på læreplanen i faget/steget. Ei tilfeldig valt side i boka til ei av lærarane ser slik ut:

 

"Barnehagen"

Borna begynner i skulen det året dei fyller sju. Frå dei er fire kan dei bli opptekne i «barnehagen», som har namnet Nursery school. Det liknar lite på våre barnehagar, langt meir på vår småskule, borna skal lære bokstavar og tal, sitje på pultar og vere rolige. Det er lite leik og frie aktivitetar.

Videosnutten syner korleis Lillean gjev undervisning i talforståing. Borna kjem fram og skal setje ring rundt det talet ho har sagt. Dersom rett tal får ring, blir det applaus og jubel. Eg var i denne tal-økta i nærare ein time og vart svært imponert over korleis Lillean makta å halde full konsentrasjon og stor entusiasme blant dei nærare 100 borna, frå fire til seks år gamle, som skulle lære tal. Venteleg var det ein del av dei minste som ikkje forstod alt som skjedde og blant dei eldste var det sikkert mange som tykte dette var elementært. Likevel så det ut som om motivasjonen var på topp. Ein viktig del av metodikken hennar var å stille mange relativt enkle spørsmål som borna svarte på i kor. Det var med andre ord svært lite einetale frå Lillean.

Kortreist gass

Det er fire kyr og nokre kalvar i fjøsen. I fleire månader har to karar greve vekk jord og slege seg gjennom steinar og fjell for å lage plass til gassproduksjon basert på kumøkka. Midt i juni sendte Godbless bilete av tankane som då var på det næraste ferdige.

Han seier at tilgang på gass er viktig av m.a. økonomiske og miljømessige grunnar. Kostnaden med drift av gassanlegget blir mykje lægre enn innkjøp av ved - det er ved dei brukar til all matlaging. Av miljøvernomsyn er det eit generelt forbod i Tanzania mot vedhogst, men ein kan søke om løyve til å felle tre. Det er mogleg å få kjøpt ved dersom ein betalar nok – i eit samfunn i utvikling, med m.a. hus- og vegbygging, blir det jo behov for å felle tre.

Ein del av midlane eg har overført tidlegare i år har gått til å dekke hovuddelen av investeringsutgiftene. Ein viktig side ved dette prosjektet er at det aukar kompetansen til murarar og andre som byggjer anlegget og folk får ein demonstrasjon på bruk av gass.

Kummen på biletet blir nytta i samband med produksjonen av gass. Det er mogleg at det er oppi denne kummen at dei tømmer møkka, ein gong i veka trur eg han sa. Neste bilete syner òg tanken der dei lagrar den ferdigproduserte gassen.  

Ballspel er moro

Fredag er det fysisk aktivitet. Då kjem borna med lette sko og i uniformer som høver for aktivitet. (Kulturen tilseier at jentene ikkje skal syne knea. Dei har difor eit litt langt skjørt, men dei har bukser under skjørtet).

Den fredagen eg var på skulen hadde dei ikkje hatt ein fotball på to veker og sakna det sårt. Jentene hadde heller ikkje hatt ein ball til sitt korgballspel, som skjer attmed fotballbana.

Videoane syner at dei har eit brukbart areal å drive ballspel på, men det vert jo problematisk når alle elevar frå  4. til 7. klasse skal drive på samstundes. Dei burde dele dagane mellom klassane.

Fotballkampen var ei interessant oppleving – gutar og jenter om kvarandre og nokre med sekk på ryggen. Formasjonen til dei to laga og strategiane deira såg ut til å vere nokså like – alle spring etter ballen. Det er sikkert ganske effektivt når kondisjonen er god nok.

Elles ser det til å vere nokre med talent her, særleg ein kar som får med seg ballen i trengde situasjonar med motspelarar på alle kantar.

Særleg om dei fattige på barneheimen

Ein far banka på døra ei veke før eg kom til Tanzania i februar 2014. Han hadde med seg tre  små born, der to var tvillingar. Dei bur i nabolaget. Mor hadde døydd nokre veker tidlegare og no var han heilt fortvila. Uavhengig av kvarandre sa både Neema og Godbless at han græt. Han har ikkje slektningar som kan ta seg av dei. Så spørsmålet var om borna kunne få bu i barneheimen og gå på skulen. Med den lønna han no har kan han betale noko, men ikkje fullt ut, fekk dei høyre.

Dette er eit av fleire døme på spørsmål dei ofte får om å ta seg av born som har det vanskeleg.  

Slik er det dei vaksne og dei meir enn hundre borna bur

Denne 2 min videoen syner barneheimen og heimen til Godbless og Neema. Medrekna seks lærarar er det rundt 15 vaksne som bur her. Nokre søv i lag med borna, nokre i hovudhuset til Godbless og Neema, nokre i huset attmed bilane og resten i huset som er bygd til mor til Godbless.

Det nye sovehuset til gutane er på 104 m2 og er dimensjonert for 80 gutar med to i kvar seng, men dersom dei er små kan det vere meir enn to i sengane. I samband med denne utbygginga vart det og bygd nye toalett og vaskerom så samla kapasitet på dette for gutar og jenter har auka ganske mykje.

Bygget vart teke i bruk sist sundag og det var stor innviingsfest der assisterande biskop var heidersgjest. Alle gjestene var imponert over standarden og at det er blitt bygd mange hus, mykje pga norske pengar.

Løner, utgifter og skulepeng

Det er vanskeleg å samanlikne lønnsnivået i Tanzania med løner i Norge. Eit mindretal har fast  jobb og løn. Dei fleste forsøker å få noko inntekt på ymse vis – korttidsoppdrag, sal av jordbruksprodukt på torget/i vegkanten/til naboar, anna type sal (to døme eg høyrde var sal av plastposar til torghandlarane og ambulerande sal av brukte sko frå Europa). Svært mange familiar har 200-300 m2 dyrkbar jord der mange dyrkar mais og/eller bøner. Dette fungerer som ei form for minsteløn og er viktig for å overleve. Ordninga er resultatet av ein politikk som vart innført tidleg på 60-talet då Nyerere vart president etter at England (og Tyskland før dei) hadde hatt kolonimakta, sjå http://no.wikipedia.org/wiki/Julius_Nyerere

På vegen heim frå Flesland den 20. februar, såg eg eit slikt reklameskilt som vist nedanfor, utanfor ein butikk. Prisen tilsvarar rundt 3 promille av ein god norsk månadsløn. Fire bollar i Tanzania kostar venteleg rundt 500 shilling eller to kroner. Ein godt betalt lærar får utbetalt rundt  300 000,- shilling (rundt 1 100,- kr) i månaden. 500 shilling (2 kr) utgjer då  1,7 promille. Kr. 1 100,- pr månad i Tanzania utgjer 5% av kr 22 000-,, som er eit døme på norsk månadsløn. Handverkarar tener rundt 15-20 kr per dag.

Bensin kostar rundt 7 kr pr liter, dvs om lag halvparten av vår pris. Då blir bilhald ikkje mogleg for dei fleste. På den andre sida: mange har hjelp i huset. I ein del tilfelle skjer det med berre seng og kost som betaling. Sjølv om samanlikning er vanskeleg er konklusjonen likevel klar – vi er på ein annan klode materielt sett.  

 

4 bollar – 75 kr

(Dyraste bollane eg har høyrt om. Skulle tru at det vil skremme og ikkje lokke folk inn i butikken)                

Dei største overraskingane

Det var fleire store overraskingar som venta då eg kom til Tanzania 30. januar i år. I dette innlegget skal eg skrive om korleis skulearbeidet heime var blitt trappa mykje opp i høve tidlegare år.

Den aller største overraskinga var likevel at Neema hadde født eit gutebarn berre fem veker tidlegare. Neema hadde meint at dei skulle fortelje meg dette før eg kom, men Godbless hadde lyst til at det skulle vere ei overrasking, og det vart det! Tidlegare har dei fortalt om graviditet ganske tidleg. Han skal heite Markwell. Med det har dei fire born – Gracious, Precious, Eliah og Markwell. Neema har tre månader permisjon frå rektorjobben (men ho hadde dagleg fleire langs samtalar med Lillian, vikaren.)

 

Kosedyr frå Solvorn og Hafslo

Dette blir første blogginnlegget etter turen eg hadde  i januar/februar 2014. Medrekna reisedagane gjekk det tre veker. Turen gjekk svært bra, eg vart til og med kvitt forkjølinga eg hadde fått på vegen ned – det var kaldt og trekkfullt på flyet frå Amsterdam til Kilimanjaro flyplass, ein tur som tek 8 ½ t.

Inntrykka er mange og til dels sterke. I barneheimen og på  skulen hadde eg mange positive og tankevekkande opplevingar. Bilete og videosnuttar er lagra i kameraet og ei heil lita bok er full av daglege notat om det som vart sagt og refleksjonar eg fekk. Det blir difor ein god del blogginnlegg framover.

Første innlegget blir om dei vel 100 kosedyra (stuffed animals på engelsk) som var gjevne av born i Solvorn barnehage og skule og frå ein klasse på Hafslo skule. Det var nok til alle.

 

Hår og Pippi

Det har blitt nokre overraskingar i samveret med barna i barneheimen. Her kjem to døme.  Første gong eg var der hadde sett meg ned for å prate med eit par av dei. Då kom det ein heil skokk, minst 20, og alle ville nærast mogleg. Eg tykkjer det er kjekt å stryke ungar over håret, både heime og andre stader. Håret til afrikanarar er jo heilt annleis – mykje striare og nokså uvant. Så eg tok på hovudet til nokre av dei. Det inspirerte fleire til å ta på mitt hår, som det har blitt mykje mindre av etter kvart – ikkje serleg spanande skulle ein tru. Men det stoppa ikkje der, dei var òg interesserte i huda og blodårene på hender og underarmar og dei ørsmå håra på hendene. Så eg vart nøye utforska.

Seinare har fleire kjende  fortalt om tilsvarande opplevingar.  Biletet viser at barnebarn  Victoria opplevde det same sommaren 2012.